
De Waardenladder
een balans vinden tussen Vrijheid en Veiligheid

De Waardenladder
een balans vinden tussen Vrijheid en Veiligheid
Zorgplannen opstellen vanuit waarden:
de balans tussen vrijheid en veiligheid
De bewoner of de cliënt centraal stellen willen we in de zorg allemaal. Maar het bieden van waardengedreven zorg blijkt in de praktijk een complexe uitdaging. Werken vanuit waarden, denken in termen van vrijheid en veiligheid, teams bewust maken van de rechtspositie van de cliënt en hoe om te gaan met onvrijwillige zorg; het vraagt om een verandering op alle niveaus. E-learnings kunnen daarbij ondersteuning bieden, maar blijvende bewustwording vraagt om herhaling en verdieping.
De Waardenladder is een waardevol instrument waarmee deze uitdaging op een heel concrete manier wordt aangepakt. De Waardenladder helpt om het werken vanuit waarden van de cliënt en het denken vanuit vrijheid stevig te verankeren binnen de organisatie.
Hoe werkt het?
De Waardenladder bestaat uit twee sets kaartjes met daarop uitspraken en waarden en twee speelborden. Het spel wordt gespeeld in twee kleine groepen. Beide groepen gaan aan de hand van een concrete casus de uitspraken en waarden selecteren die bij de betreffende cliënt passen. Deze waarden en uitspraken legt de groep vervolgens in overleg op volgorde van belangrijkheid van de cliënt op de Waardenladder.
Door de gekozen waarden met elkaar te bespreken en beide Waardenladders met elkaar te vergelijken, krijgen zorgteams a.d.h.v. concrete kwesties inzicht in de waarden die meespelen bij bewoners, naasten en zorgverleners. Het spel kan ook gespeeld worden met naasten en verwanten. Dat heeft als toegevoegde waarde dat zij meer betrokken zijn bij de zorg voor de cliënt en de keuzes die daarin gemaakt worden.

Bewezen effectief instrument
De Waardenladder biedt zorgteams op een heel concrete manier inzicht in de waarden van de cliënt. Met het opgedane inzicht kunnen zorgteams een betere balans brengen tussen Vrijheid en Veiligheid. Zorgorganisaties die de Waardenladder al hebben toegepast geven aan dat de Waardenladder bijdraagt aan het verminderen van onvrijwillige zorg. Inzet van de Waardenladder resulteert bovendien in bijstelling van de zorgplannen, waarin de waarden van de cliënt centraler komen te staan.
-
bewustwording van de waarden van de cliënt (de cliënt centraal)
-
een betere balans tussen de vrijheid en veiligheid van de cliënt
-
concrete afspraken voor de beste aanpak
-
minder onvrijwillige zorg
-
een zorgvuldige toepassing van de Wet Zorg en Dwang (Wzd)
-
een eenduidige aanpak binnen teams
-
een concrete invulling van waardengedreven zorg
“Ik raad ook andere organisaties aan gebruik te maken van deze tool, omdat het zowel de medewerkers in de teams ondersteunt en de samenwerking met verwanten en het netwerk, maar ook de managers die bezig zijn met het ontwikkelen van beleid en de toekomstvisie.”
“Ik denk dat mijn werk door gebruik van de Waardenladder mooier wordt en dat het fijn is dat je met collega’s toch meer kunt sparren en een discussie kunt aangaan en dieper naar de bewoner kunt kijken.”
Verschillende varianten van de Waardenladder
Er zijn momenteel drie varianten van de Waardenladder, waarvan er één nog in ontwikkeling.
Dementie op een zorglocatie
Deze Waardenladder richt zich op bewoners met dementie van een zorglocatie. De stellingen zijn gebaseerd op de intramurale situatie. Verschillende zorgorganisaties gebruiken deze Waardenladder al en zijn zeer positief over de resultaten.
Mensen met NAH
De zorg voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel brengt specifieke dilemma’s met zich mee. In samenwerking met een aantal zorgorganisaties is daarom onderzoek naar de juiste thema’s en vraagstelling om een effectieve Waardenladder voor mensen met NAH te ontwikkelen.
Dementie in de thuissituatie
Deze waardenladder richt zich op cliënten met dementie die in hun eigen woonomgeving (thuis) verblijven. Deze Waardenladder wordt momenteel ontwikkeld door onderzoek te doen bij enkele organisaties die zorg thuis aanbieden. In 2026 komt deze waardenladder beschikbaar. Wil je op de hoogte blijven? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief.
“Het leggen van de Waardenladder maakt de zorg beter en zorgvuldiger.”
De Waardenladder is door het Lerend Netwerk Vrijheid en Veiligheid en de deelnemende VVT organisaties ontwikkeld. Het onderzoek is uitgevoerd door het LUMC en is financieel mogelijk gemaakt door ZonMW.
Lees ook:
www.zonmw.nl/nl/artikel/waardenladder-geeft-patient-met-dementie-meer-vrijheid